De digitale snelweg in de vorm van glasvezelkabel is in Japan breed uitgerold. Ook in ons buurtschap Sugawacho, dat weliswaar onder Nara-stad valt maar toch echt platteland is. Net als aansluiting op het rioolnet geeft zo’n voorziening het gevoel bij de wereld en de tijd te horen. We dachten dan ook eenvoudig op de bovengrondse kabel, die al voor onze deur hangt, aangesloten te kunnen worden. Technisch een fluitje van een cent, maar…. daarmee vliegen de bites nog niet zo maar heen en weer.
Eerder meldde ik al dat KCN, het kabelbedrijf, een monopolist is en de glasvezelkabel op de eerste plaats gebruikt voor doorgifte van Tv-signalen. Internet is bijzaak. Met de dorpsverenigingen in deze regio heeft het jaren geleden afgesproken dat het voor ongestoorde TV doorgifte zorgt als de vereniging optreedt als tussenpersoon tussen klant en KCN. Voor de vergrijzende bevolking in het buitengebied is Sumo-worstelwedstrijden kijken belangrijker dan de wereld van internet. En zodoende schikten de door oude mannen gedomineerde dorpsverenigingen in de voorwaarde van KCN dat kabelaansluiting altijd betekent: een TV + internet. En dat voor enorme bedragen.
Wij willen echter geen TV en voorzover we dat zouden willen kan dat via internet. Dus opteren wij uitsluitend voor internetverbinding met overeenkomstige betaling. Begin juli worden we – zonder contract – aangesloten op de glasvezelkabel. De installateurs gaan hun boekje te buiten door ons te verzekeren alleen voor internet aangeslagen te worden.
Aanvankelijk lijkt ons dorpsverenigingsbestuur in de personen van voorzitter en vice voorzitter wel oren te hebben naar ons standpunt. Temeer ook omdat we van verschillende mensen in de buurt vernemen KCN veel te duur te vinden en het niet eens te zijn met die verplichte TV – internet koppeling. Twee, drie keer komen de heren bestuursleden op bezoek. Maar ze laten Hiroe de kastanjes uit het vuur halen. Een manager van KCN komt bij ons langs die peentjes begint te zweten als Hiroe fel van leer trekt over de onwrikbaarheid van het bedrijf en geen enkele opening biedt of suggestie doet. Telkens hamert Hiroe op het feit dat we niet alleen voor ons zelf opkomen. Jonge mensen surfen meer op internet dan dat ze TV kijken en het peperdure KCN contract jaagt jonge mensen uit de dorpen weg. Persoonlijk begrijpt hij ons standpunt wel, maar het bedrijf….. Hij zal de zaak niettemin voorleggen aan zijn baas, maar waarschuwt voor vals optimisme. Dan weten we eigenlijk al genoeg.
Hiroe onderzoekt bij een soort ‘Autoriteit Consument en Markt’ in Tokyo of KCN zijn monopolie niet misbruikt, maar de dienstdoende ambtenaar reageert slechts alsof hij in zijn middagdutje wordt gestoord. We gaan naar het stadhuis in Nara om bij de afdeling ‘digitaal verkeer’ te informeren welke rol de gemeente speelt bij internetvoorziening in het buitengebied. Op hun verzoek stuurt Hiroe een uitvoerige en gedetailleerde e-mail waarin ze onze situatie met KCN en de dorpsvereniging schetst. Ze wijst er bovendien op dat internet belangrijk is om het platteland leefbaar te houden en dat wij daar op onze manier een bijdrage aan willen leveren. Na een week komt het antwoord: de gemeente Nara heeft niets te maken met KCN, de dorpsvereniging en wat die met elkaar regelen, dat behoort tot de ‘privesector’, oftewel de ‘vrije markt’. “Wij wensen u verder een blij leven in onze gemeente”.
Ondertussen duiken de bestuursleden van de dorpsvereniging weg. Ze nemen de telefoon niet meer op en reageren niet op ingesproken boodschappen. Zo gretig als ze aanvankelijk zijn om ons lid van de vereniging te maken en een KCN contract te laten tekenen zo onzichtbaar maken ze zich na het eerste bezoek aan ons van de KCN manager. In een flitscontact met de vicevoorzitter laat deze zich ontvallen dat inwilliging van ons verzoek tot prijsverhoging van alle leden/klanten leidt. En daarmee wordt duidelijk dat KCN het bestuur met een dreigement onder druk heeft gezet. Braaf schikken de heren zich in het standpunt van KCN. De intimidatie werkt.
Voor de tweede keer bezoek van de KCN manager. Zijn gezicht verraadt meteen bij binnenkomst ‘slecht weer’. Zijn superieuren zien geen mogelijkheid iets voor ons te doen. Als we het contract niet snel tekenen dan gaat de stekker er per 25 augustus uit. We hebben dan nog een week bedenktijd. Als troostprijs belooft hij ons geen kosten in rekening te brengen voor de installatie en het gebruik van de kabel. We zullen zien.
Inmiddels naarstig op zoek naar een alternatief voor de glasvezelkabel, want ook wij blijven bij ons standpunt. Na een telefonische waarschuwing vooraf gaat de internetverbinding inderdaad op 25 augustus ‘op zwart’. We maken een speurtocht langs de grote mobiele telefoon aanbieders, zeg maar de KPN’s en Tele2’s van Japan. Mobiel internet via 4G blijkt de oplossing. Met een zogenaamde ‘router’ in huis hebben we de beschikking over minimaal 30 GB per maand, onze eigen hotspot zeg maar. En zo zijn we sinds 1 september weer – draadloos – met de wereld verbonden.
In 1995 publiceerde Karel van Wolferen “Japan, de onzichtbare drijfveren van een wereldmacht”, een boek dat in Japan veel stof deed opwaaien en waarvoor de Japanse uitgever doodsbedreigingen ontving. Van Wolferen, die vloeiend Japans spreekt en heel lang in Japan woonde, o.a. als correspondent van NRC-Handelsblad, probeert in dit boek te achterhalen, waar hier de politieke, economische en financiële macht zit. Hij komt tot de conclusie dat die zich concentreert in een schemergebied tussen bedrijfsleven en ambtenarij. Politici zijn slechts marionetten van deze machtsblokken. Het parlementaire systeem en verkiezingen dienen hier slechts als ‘democratische’ dekmantel voor. De burger is nergens. Destijds las ik dat boek, dat goed gedocumenteerd is, met grote verbazing. Maar nu ik in Japan woon – ik geef toe ik kom pas kijken – beginnen Van Wolferens observaties allengs voor me te leven.
In korte tijd heb ik toch al ervaren dat de overheid het bedrijfsleven beter beschermt dan zijn burgers. Die laatsten ondergaan het maatschappelijk bestel tamelijk gelaten, evenals de verstikkende bureaucratie en schikken zich, volgen braaf. Conformisme ligt Japanners beter dan rebellie of verzet. Liever harmonie dan conflict. Als we met dorpsgenoten praten over onze ‘kabelaffaire’ zijn ze het grondig met ons eens. Tegelijkertijd ontwaar ik scepsis in hun ogen over onze pogingen iets veranderd te krijgen.
L: Hiroe kijkt vanuit de ’tatami-kamer’ in de tuin;
R: Hiroe in gesprek met buurman over KCN