Japanners zijn van oudsher leer-en nieuwsgierig. De meeste Europeanen konden lezen noch schrijven toen Japan al een hoge graad van geletterdheid bezat. Gedurende de Tokugawa periode (1603 – 1867) ontvingen kinderen (7 – 15 Jaar) tot in ver afgelegen bergdorpjes al onderwijs op Samoerai scholen en in Boeddhistische tempels.
Die lange onderwijs traditie werkt door tot de dag van vandaag. Diepgaand of oppervlakkig, Japanners zoeken in veel vrije tijdsbesteding een educatief tintje. Vrijwilligers die aan ons voedselbos werken doen dat mede omdat ze er ‘iets van op kunnen steken’.
Veel Japanners zijn ook gek op ‘workshops’ waarbij deelnemers tegen betaling na ampele instructie al werkend leren. Zelf ben ik er sceptisch over: wat je leert staat vaak niet in verhouding tot de hoeveelheid en kwaliteit van het werk. Zo organiseerden we twee jaar geleden een workshop ‘grondverbetering’. Geen doorslaand succes: de (goed betaalde) instructeur maakte zich er te makkelijk van af. Terwijl de deelnemers keihard werkten bleef het beloofde resultaat uit. Daarvoor nam de instructeur geen verantwoordelijkheid. Had het druk met volgende workshops….en wat de deelnemers wijzer zijn geworden is mij een vraag.
Ons voedselbos is bedoeld als instructiebos en dient als voorbeeld van duurzaamheid en ecologische voedselproductie. Een traag, maar gestaag proces. We zijn niettemin blij met elke nieuwsgierige bezoeker en vertellen er graag over.
Als Marylin, cursusleider van de Volksuniversiteit Nara, ons vraagt een lezing voor een groep deelnemers te verzorgen reageren we meteen positief.
 |
 |
Het maximum aantal deelnemers stellen we aanvankelijk op 15, maar verhogen dat tot 20 als we horen dat er meer dan 50 gegadigden zijn. Voor een bescheiden bijdrage krijgen ze – op locatie – thee, een lezing, excursie en een eenvoudige lunch. Marylin zorgt voor een draaiboek en de publiciteit. Wij zetten een powerpoint presentatie in elkaar en Hiroe stelt een lunchmenu samen met ‘wilde’ ingrediënten uit de directe omgeving van ons huis. Ze wil de gerechtjes bovendien serveren op een traditionele manier: op lakwerk trays en in dito kommetjes. Haar keuze voor dit gebruiksgoed – verzameld uit achtergelaten inboedels – is niet alleen ’n esthetische, maar dient tevens als statement over kwaliteit en duurzaamheid.
 |
 |
Zaterdag 22 april. Miki-chan en Saemi-chan zijn vrijdagavond al gekomen om Hiroe te assisteren. Die heeft alles dan al voorbereid en gekookt, onder andere rijst met ‘itadori’ (Japanse duizendknoop). Zij hoeven alleen te assembleren en te serveren.
We maken van twee kamers één grote ruimte door de schuifdeuren ertussen weg te halen en richten die in met projectieapparatuur en zitkussens op de vloer.
Marylin komt met twee assistenten om de deelnemers te op te vangen en de administratie te doen. Iedereen is op tijd en alles verloopt ‘volgens het boekje’.
 |
 |
Welkomst-thee met Nara-specialiteit, onderwijl een voorstel-ronde. Veel deelnemers blijken geïnteresseerd in natuurvoeding en traditionele ‘satoyama’ (bergachtige streken waar het rijstmenu aangevuld wordt met voedsel uit omringende bossen).
Dan vertelt Hiroe ons verhaal, geïllustreerd met beelden van ons voedselbos-in-wording.
Marylin houdt de tijd scherp in de gaten en tikt af voor de aanvang van de excursie. Het is heerlijk lenteweer. We nemen het gezelschap mee naar het ‘zonnepaviljoen’. Daar vertellen we over onze poging om qua energie ‘off grid’ te raken.
 |
 |
Via de oude boomgaard en de tuin wandelen we door het voedselbos-in-spe. Ondertussen wijst Hiroe op allerlei eetbare planten, waarover ze het in de lezing had. Tevoren op het scherm getoonde planten zien, voelen en ruiken ze nu in het echt: varenscheuten, morilles, Japanse duizendknoop, bamboescheuten enzovoort. We volgen het paadje door voedsel- en bamboebosje om even stil te staan bij ‘Arayashiki’. De aannemer is binnen nog volop aan het werk, dus vertelt Hiroe op het voorterrein over onze plannen met dit huis. Over de verharde weg keren we terug en staan even stil op een hoge plek vanwaar we een pracht uitzicht hebben op het voedselbos terrein en een van de pas gegraven vijvers.
 |
 |
Tijdens de excursie hebben Miki en Saemi de ruimte voor de lunch klaargemaakt. Voor elk zitkussen staat een lakwerk tray met een kommetje itadori-rijst en een schoteltje gekookte bamboescheut. Een heldere soep met geurige blaadjes ‘mitsuba’ en ‘sancho’ wordt eraan toegevoegd. Mensen genieten ervan.
 |
 |
Vertrektijd van de streekbus bepaalt het einde aan de bijeenkomst, ook voor degenen die met eigen vervoer komen. Iedereen krijgt het verzoek een enquête in te vullen over deze dag. Maar bij het afscheid vliegen de complimenten ons al om de oren. Vooral van Marylin, die uiterst tevreden is over de inhoud en verloop van de dag.
 |
 |
Een week later komt ze even napraten en de uitslag van de vragenlijst te melden: overwegend positief. De enquete geeft meteen zicht op leeftijdsopbouw en herkomst van de deelnemers. Het merendeel blijkt tussen de dertig en vijftig en afkomstig uit Nara-stad, een enkeling uit de naburige provincies Kyoto en Osaka.
Voor Hiroe en mij een signaal dat er belangstelling is voor duurzaamheid en leven op het platteland. Een tweede bijeenkomst staat al gepland voor eind mei.